Παρακολουθούμε τους τελευταίους μήνες τους πολιτικούς μας να μαδάνε αμέριμνα τη μαργαρίτα της οικονομίας αναρωτώμενοι: θα πτωχεύσει, δεν θα πτωχεύσει; Η κυβέρνηση χωρίς όραμα, ιδεολογική συνέπεια, σχεδιασμό και βούληση άγεται και φέρεται από spreads, μνημόνια, πακέτα διάσωσης και εσωτερικές διχογνωμίες. Χωρίς καμιά αίσθηση προτεραιότητας, δεν μπορεί να ξεχωρίσει το επείγον από το μείζον και το έλασσον και διασπείρει έτσι τις δυνάμεις της αγκομαχώντας να λύσει πολλά και καταφέρνοντας τελικά ελάχιστα. Οι δυνάμεις της αντιπολίτευσης εντείνουν την κρίση καθώς δεν παρουσιάζουν κάποια συγκεκριμένη και τεκμηριωμένη εναλλακτική διέξοδο. Οι αγορές είναι τόσο σκληρές με την ελληνική οικονομία όχι γιατί κάνει κάτι λάθος αλλά γιατί δεν κάνει τίποτα και αφήνει τα πάντα μετέωρα στο έλεος των πιστωτών και των εξελίξεων. Οι επιχειρηματίες δεν επενδύουν και τα νοικοκυριά δεν καταναλώνουν όχι μόνο γιατί δεν έχουν ή δεν θέλουν αλλά και γιατί δεν γνωρίζουν τι θα συμβεί στους επόμενους μήνες.
Η μεγαλύτερη πληγή της ελληνικής οικονομίας και οικογένειας σήμερα είναι η αβεβαιότητα. H έντονη, διάσπαρτη και συνεχιζόμενη αβεβαιότητα. Πέρα από τις αρνητικές ψυχολογικές συνέπειες, η αβεβαιότητα επιτείνει την υποτίμηση όλων των οικονομικών αξιών, από το σπίτι και την επιχείρηση του απλού πολίτη έως και την δημόσια περιουσία. Η αβεβαιότητα αυτή δεν πηγάζει μόνο από τη διεθνή πιστωτική κρίση, τους κερδοσκόπους, την έλλειψη αλληλεγγύης στην Ευρωζώνη, τον υπερδανεισμό ή τη χαμηλή ανταγωνιστικότητα. Τα μεγαλύτερα ελλείμματα της Ελλάδας δεν είναι οικονομικά αλλά πολιτικά.
Η κύρια πηγή της αβεβαιότητας είναι η αβουλία και η ανικανότητα των πολιτικών μας. Ανεξαρτήτως σχολής πολιτικής και οικονομικής σκέψης, εδώ και δεκαετίες γνωρίζουμε από που πρέπει να ξεκινήσουμε: εξάλειψη διαφθοράς, μείωση παραοικονομίας, νομοκρατία και αποτελεσματικότητα δημόσιας διοίκησης. Γιατί δεν εφαρμόζεται η "κοινή οικονομική λογική"; Γιατί πρέπει να υπάρχει μόνο οικονομικό κόστος και όχι το περιβόητο πολιτικό κόστος; Κάποιοι κατηγορούν τους πολίτες και τις επιχειρήσεις της χώρας ως υπαίτιους για την οικονομική κρίση. Η απάντηση σε αυτούς μπορεί να δοθεί λαμβάνοντας υπόψη δυο απλά στοιχεία: α) οι Έλληνες εργάζονται τις περισσότερες ώρες ετησίως μετά τους Κορεάτες σε παγκόσμιο επίπεδο (μελέτη ΟΟΣΑ, 2009), και, β) το ιδιωτικό χρέος (νοικοκυριών και επιχειρήσεων) στην Ελλάδα ως ποσοστό του ΑΕΠ είναι σχεδόν ίδιο με της Γερμανίας και από τα μικρότερα στον ανεπτυγμένο κόσμο (Morgan Stanley, 2010). Σε ιδιωτικό επίπεδο λοιπόν οι Έλληνες επέδειξαν σύνεση και υπευθυνότητα δουλεύοντας σκληρά και αποφεύγοντας τα χρέη. Οι πολίτες έχουν μερίδιο ευθύνης μόνο στην πολιτική κρίση στο βαθμό που είναι αποτέλεσμα των επιλογών και της απραξίας τους.
Ας επικεντρωθούμε λοιπόν στο να λύσουμε το πολιτικό πρόβλημα της Ελλάδας. Ο μηχανισμός της ελεύθερης αγοράς πολιτικών ή οι καλλικρατικές κυβερνήσεις συνεργασίας δεν μπορούν να δώσουν με τρόπο μαγικό λύσεις. Απαιτείται ο ενεργός ρόλος όλων των πολιτών και των θεσμικών οργάνων της πολιτείας. Η λύση του πολιτικού προβλήματος έχει δυο βασικές συνιστώσες: κάθαρση και ανανέωση. Η κάθαρση είναι απαραίτητη όχι μόνο για λόγους δικαιοσύνης αλλά γιατί ένας διεφθαρμένος πολιτικός αναπαράγεται και έχει πολύ περιορισμένες δυνατότητες. Η εμπειρία των τελευταίων είκοσι ετών στην Ελλάδα δείχνει ότι η ελληνική πολιτική σκηνή δεν μπορεί να επιτύχει αυτοκάθαρση, έστω και στον ελάχιστο βαθμό. Μια λύση θα ήταν, κατά τα πρότυπα της ιταλικής δικαιοσύνης την δεκαετία του 1990, κάποιοι έλληνες δικαστές να αναλάβουν την γενναία πρωτοβουλία διεξαγωγής μιας αυτόνομης επιχείρησης "Καθαρά Χέρια" με σκοπό την κάθαρση της πολιτικής σκηνής. Έστω και αν επιτύχουν μια καταδίκη, αυτό θα είναι αρκετό από άποψη συμβολισμών ώστε να γίνει μια αρχή. Ως προς την συνιστώσα της ανανέωσης, η συνταγή είναι απλή. Οι νέοι της λεγόμενης Γενιάς Χ και Υ πρέπει να απαιτήσουν και να αρπάξουν την πρωτοκαθεδρία από την πολιτικά και κοινωνικά παλαιολιθική Γενιά του Πολυτεχνείου. Οι νέοι είναι το πιο θετικό, καθαρό και ζωτικό κομμάτι της Ελλάδας και αποτελούν την μόνη ελπίδα για το μέλλον, ας τους εμπιστευθούμε.
Αναδημοσίευση από τον ΣΚΑΪ (22/3/2011), Ο Ραφαήλ Μάρκελλος είναι Αναπληρωτής Καθηγητής στο Οικονομικό Πανεπιστήμιο Αθηνών (ΟΠΑ), blog: http://oikonologio.blogspot.com mailto:rmarkel@aueb.gr
Η μεγαλύτερη πληγή της ελληνικής οικονομίας και οικογένειας σήμερα είναι η αβεβαιότητα. H έντονη, διάσπαρτη και συνεχιζόμενη αβεβαιότητα. Πέρα από τις αρνητικές ψυχολογικές συνέπειες, η αβεβαιότητα επιτείνει την υποτίμηση όλων των οικονομικών αξιών, από το σπίτι και την επιχείρηση του απλού πολίτη έως και την δημόσια περιουσία. Η αβεβαιότητα αυτή δεν πηγάζει μόνο από τη διεθνή πιστωτική κρίση, τους κερδοσκόπους, την έλλειψη αλληλεγγύης στην Ευρωζώνη, τον υπερδανεισμό ή τη χαμηλή ανταγωνιστικότητα. Τα μεγαλύτερα ελλείμματα της Ελλάδας δεν είναι οικονομικά αλλά πολιτικά.
Η κύρια πηγή της αβεβαιότητας είναι η αβουλία και η ανικανότητα των πολιτικών μας. Ανεξαρτήτως σχολής πολιτικής και οικονομικής σκέψης, εδώ και δεκαετίες γνωρίζουμε από που πρέπει να ξεκινήσουμε: εξάλειψη διαφθοράς, μείωση παραοικονομίας, νομοκρατία και αποτελεσματικότητα δημόσιας διοίκησης. Γιατί δεν εφαρμόζεται η "κοινή οικονομική λογική"; Γιατί πρέπει να υπάρχει μόνο οικονομικό κόστος και όχι το περιβόητο πολιτικό κόστος; Κάποιοι κατηγορούν τους πολίτες και τις επιχειρήσεις της χώρας ως υπαίτιους για την οικονομική κρίση. Η απάντηση σε αυτούς μπορεί να δοθεί λαμβάνοντας υπόψη δυο απλά στοιχεία: α) οι Έλληνες εργάζονται τις περισσότερες ώρες ετησίως μετά τους Κορεάτες σε παγκόσμιο επίπεδο (μελέτη ΟΟΣΑ, 2009), και, β) το ιδιωτικό χρέος (νοικοκυριών και επιχειρήσεων) στην Ελλάδα ως ποσοστό του ΑΕΠ είναι σχεδόν ίδιο με της Γερμανίας και από τα μικρότερα στον ανεπτυγμένο κόσμο (Morgan Stanley, 2010). Σε ιδιωτικό επίπεδο λοιπόν οι Έλληνες επέδειξαν σύνεση και υπευθυνότητα δουλεύοντας σκληρά και αποφεύγοντας τα χρέη. Οι πολίτες έχουν μερίδιο ευθύνης μόνο στην πολιτική κρίση στο βαθμό που είναι αποτέλεσμα των επιλογών και της απραξίας τους.
Ας επικεντρωθούμε λοιπόν στο να λύσουμε το πολιτικό πρόβλημα της Ελλάδας. Ο μηχανισμός της ελεύθερης αγοράς πολιτικών ή οι καλλικρατικές κυβερνήσεις συνεργασίας δεν μπορούν να δώσουν με τρόπο μαγικό λύσεις. Απαιτείται ο ενεργός ρόλος όλων των πολιτών και των θεσμικών οργάνων της πολιτείας. Η λύση του πολιτικού προβλήματος έχει δυο βασικές συνιστώσες: κάθαρση και ανανέωση. Η κάθαρση είναι απαραίτητη όχι μόνο για λόγους δικαιοσύνης αλλά γιατί ένας διεφθαρμένος πολιτικός αναπαράγεται και έχει πολύ περιορισμένες δυνατότητες. Η εμπειρία των τελευταίων είκοσι ετών στην Ελλάδα δείχνει ότι η ελληνική πολιτική σκηνή δεν μπορεί να επιτύχει αυτοκάθαρση, έστω και στον ελάχιστο βαθμό. Μια λύση θα ήταν, κατά τα πρότυπα της ιταλικής δικαιοσύνης την δεκαετία του 1990, κάποιοι έλληνες δικαστές να αναλάβουν την γενναία πρωτοβουλία διεξαγωγής μιας αυτόνομης επιχείρησης "Καθαρά Χέρια" με σκοπό την κάθαρση της πολιτικής σκηνής. Έστω και αν επιτύχουν μια καταδίκη, αυτό θα είναι αρκετό από άποψη συμβολισμών ώστε να γίνει μια αρχή. Ως προς την συνιστώσα της ανανέωσης, η συνταγή είναι απλή. Οι νέοι της λεγόμενης Γενιάς Χ και Υ πρέπει να απαιτήσουν και να αρπάξουν την πρωτοκαθεδρία από την πολιτικά και κοινωνικά παλαιολιθική Γενιά του Πολυτεχνείου. Οι νέοι είναι το πιο θετικό, καθαρό και ζωτικό κομμάτι της Ελλάδας και αποτελούν την μόνη ελπίδα για το μέλλον, ας τους εμπιστευθούμε.
Αναδημοσίευση από τον ΣΚΑΪ (22/3/2011), Ο Ραφαήλ Μάρκελλος είναι Αναπληρωτής Καθηγητής στο Οικονομικό Πανεπιστήμιο Αθηνών (ΟΠΑ), blog: http://oikonologio.blogspot.com mailto:rmarkel@aueb.gr
Αναρτήσεις
Αρκεί αυτοί οι νέοι, οι Επόμενοι, να ΜΗΝ έχουν ανατραφεί μέσα στα κομματικά εκτροφεία της παλαιολιθικής γενιάς του Πολυτεχνείου. Θα είναι σίγουρα χειρότεροι....
ΑπάντησηΔιαγραφήΝίκος Καρακατσάνης
Μερικά ερωτήματα προς διερεύνηση.
ΑπάντησηΔιαγραφήΑν κάποιος έχει την εξουσία δεν είναι αυτονόητο ότι έχει και την ισχύ να την ασκήσει.
Ποιός έχει την "εξουσία" και ποιός έχει την "ισχύ" για να την ασκήσει.
Η κυβέρνηση έχει την εξουσία. Εχει όμως και την ισχύ; Το ρωτάω γιατί στη χώρα "άλλες εξουσίες" έχουν μεγαλύτερη "ισχύ" και επιβάλλουν στην κυβέρνηση την θέλησή τους.
Τα παραδείγματα είναι άφθονα.
Η Αριστερά δεν κυβέρνησε ποτέ επισήμως, όμως έχει την ισχύ και επιβάλλει την εξουσία της στην Παιδεία και ειδικά στα Πανεπιστήμια εμποδίζοντας κάθε ορθολογική αναδιάρθρωσή τους.
Οι συνδικαλιστές των ΔΕΚΟ έχουν την ισχύ και επιβάλλουν τις απόψεις τους στην κάθε κυβέρνηση η οποία δεν μπορεί να μεταθέσει ούτε έναν υπάλληλο απο το ένα γραφείο στο διπλανό, όχι να προβεί σε ουσιαστικές μεταβολές ή στρατηγικές επιλογές.
Οι εφοριακοί έχουν την ισχύ και επιβάλλουν τη θέλησή τους εμποδίζοντας τον επι χρόνια θρυλλούμενο εκσυγχρονισμό των εφοριών και ενός δίκαιου φοροελεγκτικού και φοροεισπρακτικού μηχανισμού.
Οι συντεχνίες των φαρμακοποιών, των δικηγόρων, των μηχανικών, για να απαριθμήσω μόνο λίγες, δεν είναι αυτές που έχουν την ισχύ και επιβάλλουν για το δικό τους συμφέρον καταστάσεις και νόμους που καταλήγουν να δυναστεύουν και να υπερχρεώνουν τον πολίτη με υπερβόλικά ακριβές υπηρεσίες;
Τα ΜΜΕ δεν έχουν την ισχύ να εκβιάζουν κάθε κυβέρνηση, αφού καμμία εδώ και 20 χρόνια δεν κατόρθωσε να επιβάλλει ένα στοιχειώδες νόμιμο καθεστώς λειτουργίας τους;
Ακούσατε ποτέ κανέναν να διαμαρτύρεται για την απίστευτη βιομηχανία παραγωγής νέων νόμων (ας μην μιλήσουμε για τις τροπολογίες) που ψηφίζονται για να μην εφαρμοστούν ποτέ; Ακούσατε ποτέ κανέναν να προτείνει κατάργηση των δεκάδων χιλιάδων άχρηστων ή αλληλοαναιρούμενων νόμων;
Φάνης Τσιλιγιάννης